.jpg)
Στα πλαίσια των πρωτοβουλιών των διαχειριστών του γκρουπ στο Facebοok “ H ΣΥΜΜΟΡΙΑ ΤΗΣ ΔΡΑΧΜΗΣ» (όπου αναρτώνται κείμενα σχετικά με το εθνικό νόμισμα και το Ευρώ) αναρτήσαμε ένα κείμενο του κ. Δημήτρη Καζάκη…. Με αφορμή το κείμενο αυτό έγινε μία ερώτηση στον κ. Καζάκη από τον κ. Νικόλαο Καρατσόρη. Εμείς πήραμε την πρωτοβουλία και επικοινωνήσαμε με τον κ. Καζάκη ο οποίος έδωσε την απάντηση του. Παράλληλα πήρε την πρωτοβουλία να απαντήσει και ο κ. Βασίλης Σεραφειμάκης γνωστός και αυτός από τη συμμετοχή του στις συζητήσεις των οικονομολόγων που έλαβαν χώρα πριν κάποιους μήνες στο γκρουπ αυτό, περί μετάβασης σε εθνικό νόμισμα… Παραθέτουμε τόσο το ερώτημα όσο και τις σχετικές απαντήσεις….
-----------------
ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΟΥ ΚΟΥ ΚΑΖΑΚΗ
Ας αφήσουμε όλους αυτούς στο νιρβάνα του δικούς τους ιδεολογικού οπίου κι ας έρθουμε στο προκείμενο. Το ευρώ από τον τρόπο που σχεδιάστηκε και λειτουργεί εκφράζει αναγκαστικά συγκεκριμένες σχέσεις ισχύος:
Πρώτο: Το ευρώ είναι ένα παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα για τις διεθνείς τραπεζικές αγορές και τις αγορές συναλλάγματος. Αυτό σημαίνει ότι οφείλει να διατηρεί υψηλή συναλλακτική αξία διεθνώς, ανεξάρτητα από την κατάσταση των οικονομιών της ευρωζώνης. Κι αυτό μπορεί να γίνει, ειδικά σε συνθήκες ύφεσης, μόνο σε βάρος των οικονομιών της ευρωζώνης. Σε βάρος ειδικά της ζωντανής εργασίας.
Δεύτερο: Το ευρώ είναι ένα νόμισμα χωρίς την δυνατότητα προσαρμογής της συναλλαγματικής ισοτιμίας για κάθε χώρα μέλος. Όταν μια οικονομία αδυνατεί να προσαρμόσει στην κατάστασή της το νόμισμα, τότε είναι υποχρεωμένη να προσαρμοστεί η ίδια στο νόμισμα. Κι έτσι από την στιγμή που στερείται τη δυνατότητα «εξωτερικής υποτίμησης» του νομίσματος, θα πρέπει να ακολουθήσει αναγκαστικά πολιτικές «εσωτερικής υποτίμησης». Άλλος τρόπος δεν υπάρχει.
Τρίτο: Το ευρώ είναι ένα ιδιωτικό τραπεζικό νόμισμα που ελέγχεται από το πιο ισχυρό τραπεζικό καρτέλ που έχει υπάρξει ποτέ στην ιστορία και μάλιστα σε υπερεθνικό επίπεδο με επικεφαλής την ΕΚΤ. Επομένως το νόμισμα που χρειάζονται τα κράτη, οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά πρέπει να το αγοράζουν από αυτό το τραπεζικό καρτέλ με συνέπεια την διόγκωση του ιδιωτικού και κρατικού χρέους.
Τέταρτο: Το ευρώ είναι ένα ενιαίο νόμισμα σταθερής κυκλοφορίας και αξίας για πολύ διαφορετικές οικονομίες με ριζικά διαφορετικά χαρακτηριστικά ανάπτυξης, παραγωγής και παραγωγικότητας. Για τις οικονομίες με περίσσευμα κεφαλαίου και παραγωγής το ευρώ ενισχύει τα πλεονάσματά τους σε βάρος των οικονομιών με παραγωγική υστέρηση και ελλείμματα. Το γεγονός αυτό γεννά στις δεύτερες οικονομίες μεγαλύτερες ανάγκες χρηματοδότησης για την κάλυψη των ελλειμμάτων τους με αποτέλεσμα την έκρηξη του χρέους, τόσο του κρατικού, όσο και του ιδιωτικού.
Πέμπτο: Η ευρωζώνη παρά τα περίφημα κριτήρια του Μάαστριχτ δεν απαλλάχθηκε ποτέ από τα ελλείμματα, δημοσιονομικά και παραγωγικά. Κι ούτε θα μπορούσε να απαλλαγεί μιας και μιλάμε για νομισματική ένωση τελείως άνισων οικονομιών. Το γεγονός αυτό πυροδότησε και πυροδοτεί διαρκώς πληθωριστικές πιέσεις, αλλά με το ευρώ ο πληθωρισμός των τιμών μετατράπηκε σε πληθωρισμό πιστωτικής επέκτασης με αποτέλεσμα να πνίγεται κυριολεκτικά η ευρωζώνη από τα τραπεζικά ενεργητικά που ξεπερνούν γύρω στις 4 φορές το συνολικό ΑΕΠ της ευρωζώνης.
Έκτο: Νομισματική ένωση σημαίνει περιορισμός της εθνικής κυριαρχίας, δηλαδή δραστικός περιορισμός στην ελευθερία των κινήσεων κάθε εθνικής οικονομίας και της δυνατότητάς της να λειτουργήσει με βάση τις δικές της προτεραιότητες. Κοινό νόμισμα σημαίνει κοινές οικονομικές και δημοσιονομικές πολιτικές που επεξεργάζονται και επιβάλλονται από τα όργανα της ένωσης με κριτήρια που καθορίζονται όχι από την κατάσταση των επιμέρους οικονομιών,αλλά των αγορών εντός και εκτός της ευρωζώνης.
Έβδομο: Το ευρώ ως ενιαίο νόμισμα προϋποθέτει ελευθερία κίνησης κεφαλαίου, προϊόντων, υπηρεσιών και εργασίας, όπου οι εθνικές ρυθμίσειςυποχωρούν και καταλύονται προς όφελος της φιλελευθεροποίησης των αγορών. Το αποτέλεσμα είναι ένας καταμερισμός εργασίας όπου εντείνονται οι μονοπωλιακές καταστάσεις παντού, μαζί με την ανισομέρεια, την ανισότητα και την αποικιακή εκμετάλλευση των αδύναμων οικονομιών από τις πιο ισχυρές.
Αντίθετα το εθνικό κρατικό νόμισμα μπορεί να συνδεθεί με την απεριόριστη έκδοση χαρτονομίσματος για να ενθαρρύνει την κερδοσκοπία, μέσα από τον πληθωρισμό, την υποτίμηση και την διολίσθηση του νομίσματος με συντριπτικά αποτελέσματα για την οικονομία και κυρίως για τα εργαζόμενα στρώματα του λαού. Όμως μπορεί κάλλιστα να δώσει την ευκαιρία για δραστικές παρεμβάσεις στην οικονομία υπέρ των εργαζομένων και των ασθενέστερων τάξεων του λαού. Αρκεί να συνοδευτεί με τις κατάλληλες πολιτικές εθνικοποιήσεων του τραπεζικού συστήματος και των βασικών μοχλών άσκησης οικονομικής και δημοσιονομικής πολιτικής. Κάτι που είναι αδύνατον να γίνει με το ευρώ.
ΕΡΩΤΗΣΗ ΠΡΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΑΖΑΚΗ ΑΠΟ ΤΟΝ Κ. ΝΙΚΟΛΑΟ ΚΑΡΑΤΣΟΡΗ:
Λέει ο κ. Καζάκης: "το εθνικό νόμισμα να συνοδευτεί με τις κατάλληλες πολιτικές εθνικοποιήσεων του τραπεζικού συστήματος και των βασικών μοχλών άσκησης οικονομικής και δημοσιονομικής πολιτικής."
Η ερώτηση είναι η εξής:
εφόσον θα εθνικοποιήσει την Τράπεζα της Ελλάδας και φύγουμε από το ευρώ θα δεχτεί ο κ. Καζάκης το πλαίσιο των κανόνων της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών ή θα φύγουμε και από εκεί; Από την συμμετοχή μας (ως μέτοχοι) στο ΔΝΤ θα παραιτηθούμε; Από αυτήν στην Παγκόσμια Τράπεζα θα παραιτηθούμε;
Και πολλές άλλες τέτοιες ερωτήσεις οι οποίες είναι άσχετες με το νόμισμα της χώρας ... θα έχει πολύ ενδιαφέρον να απαντήσει εάν θα δεχτεί τους κανόνες κεφαλαιακής επάρκειας ... Ίσως έτσι φανεί ή και καταλάβει ότι δεν είναι απλώς και μόνο ένα θέμα νομίσματος ....
ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΑΖΑΚΗ:
Η απάντησή μου:
Πρώτο δεν είπα ποτέ ότι το ζήτημα είναι "μόνο ένα θέμα νομίσματος". Πόσες φορές χρειάζεται να το πω ή να το γράψω; Όμως άλλο “δεν είναι μόνο ένα θέμα νομίσματος” κι άλλο το “να μπορεί να υπάρξει στροφή στην άσκηση της οικονομικής πολιτικής και της οικονομικής πορείας της χώρας, χωρίς αλλαγή νομίσματος”. Όπως και να το δει κανείς, χωρίς αλλαγή νομίσματος και εισαγωγή εθνικού κρατικού νομίσματος, ούτε υποψία ανάκαμψης δεν μπορεί να υπάρξει για την ελληνική οικονομία προς όφελος της μεγάλης πλειοψηφίας του λαού. Κι αυτό δεν μπορεί να το αρνηθεί κανείς.
Δεύτερο, θα ήθελα να ήξερα ποια χώρα στον κόσμο εφαρμόζει σήμερα τους κανόνες της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών, Βασιλεία Ι και ΙΙ; Καμιά. Οι όροι κεφαλαιακής επάρκειας της ΤΔΔ αφορούν ένα τραπεζικό σύστημα, το οποίο λειτουργεί με όρους "κλασματικής τραπεζικής" (fractionalbanking). Προσωπικά υποστηρίζω ότι πρέπει - έστω σταδιακά - να εξαλειφθεί αυτή η πρακτική από το τραπεζικό σύστημα και να εξαναγκαστούν όλες οι τράπεζες να διαθέτουν ανά πάσα στιγμή σε διαθέσιμα την καταθετική τους βάση. Η πρόταση αυτή για να καταργηθεί το fractional banking έχει κατατεθεί αναλυτικά από την εποχή του Σχεδίου του Σικάγο το 1932 και έχει επανέλθει στις συζητήσεις των οικονομολόγων σήμερα. Η κατάργηση του fractional banking κάνει τους κανονισμούς της Βασιλείας χωρίς αντικείμενο.
Τρίτο, δεν υπάρχει κανένας λόγος να αποχωρήσει η Ελλάδα από κανέναν οργανισμό διακρατικού χαρακτήρα,όπου η συμμετοχή της δεν προϋποθέτει δεσμεύσεις σε βάρος της. Η συμμετοχή στο ΔΝΤ και στην Παγκόσμια Τράπεζα δεν προϋποθέτουν δεσμεύσεις σε βάρος της χώρας και του λαού της, παρά μόνο αν κληθούν αυτοί οι οργανισμοί να παρέμβουν στα εσωτερικά της Ελλάδας. Ωστόσο η παραμονή στους οργανισμούς αυτούς δεν σημαίνει καθόλου ότι η Ελλάδα θα ακολουθήσει την πεπατημένη των Οργανισμών. Μπορεί με τις παρεμβάσεις της να αποκαλύπτει και να δημιουργεί σοβαρά εμπόδια στην άσκηση της πολιτικής που θέλουν τα επιτελεία των οργανισμών αυτών.
Τέταρτο, τίποτε δεν είναι άσχετο με το νόμισμα της χώρας.Όσο μια χώρα έχει μια δυναμική οικονομία στη βάση της οικονομικής αυτοτέλειας που στηρίζεται και στο δικό της νόμισμα, τότε διαθέτει τους βαθμούς ελευθερίας που χρειάζεται για να χειριστεί τις διεθνείς της σχέσεις σύμφωνα με τα δικά της συμφέροντα, αντί να αποτελεί έρμαιο των ισχυρών
ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥ Κ.ΒΑΣΙΛΗ ΣΕΡΑΦΕΙΜΑΚΗ
Γράψατε : "Η ερώτηση είναι εφόσον θα εθνικοποιήσει την Τράπεζα της Ελλάδας και φύγουμε από το ευρώ θα [δεχτούμε ως χώρα] το πλαίσιο των κανόνων της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών ή θα φύγουμε και από εκεί;"
Η B.I.S. (Bank of International Settlements, Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών) διευκολύνει τις συναλλαγές των κεντρικών τραπεζών και παίζει κυρίως βοηθητικό ρόλο. Δεν θα έχομε κανένα σοβαρό πρόβλημα λοιπόν να συνεχίσομε να έχομε την (100% κρατικοποιημένη) Κεντρική Τράπεζά μας να είναι μέλος τής ΤΔΔ(δηλαδή τής B.I.S.).
Ρωτάτε επιπλέον: "Από την συμμετοχή μας (ως μέτοχοι)στο ΔΝΤ θα παραιτηθούμε; Από αυτήν στην Παγκόσμια Τράπεζα θα παραιτηθούμε;"
Γιατί να τα κάνομε όλα αυτά; Στοιχειώδης από πλευράς συμφερόντων μας τακτική θα είναι να μη φεύγομε από πουθενά εκτός κι αν μάς διώχνουνε! Ίσως θεωρείτε εύκολο το να αποβάλλεται μία χώρα-μέλος από έναν διακρατικό οργανισμό αλλά, πιστέψτε με, δεν είναι καθόλου έτσι! Υπάρχουν πάμπολλα διπλωματικά ζητήματα, πχ η δημιουργία προηγούμενου το οποίο άλλα μέλη δεν θα θέλουν να βρουν αυτά μπροστά τους μελλοντικά.
Αλλά σε τι ακριβώς πιστεύετε ότι η ανάκτηση των δημοσιονομικών και νομισματικών εξουσιών που έχουν όλες οι χώρες τού κόσμου(πλην Ευρωζώνης και κάποιων οικονομικών αποικιών) θα είναι εμπόδιο στην περαιτέρω συμμετοχή της Ελλάδος στην World Bank ή στο I.M.F.;
Κάναμε ένα (κολοσσιαίο, ομολογουμένως) λάθος τότε που μπήκαμε στο Μάαστριχτ και ένα άλλο (εξ ίσου κολοσσιαίο) λάθος όταν μπήκαμε στηνΕυρωζώνη. Θέλομε να ξαναγίνομε κανονική χώρα. Θα μάς αποβάλουν οι διεθνείς αυτοί οργανισμοί επειδή θα γίνομε όπως είναι και τα υπόλοιπα μέλη τους;
ΑΠΑΝΤΗΣΗ NIKOΛΑΟΥ ΚΑΡΑΤΣΟΡΗ ΣΤΟΝ ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΑΖΑΚΗ
1. Το κείμενό του όπως και όλη η ρητορική επικεντρώνει στα πλεονεκτήματα της επιστροφής στο εθνικό νόμισμα. Όσον αφορά την «στροφή στην άσκηση της οικονομικής πολιτικής και της οικονομικής πορείας της χώρας» περιορίζεται το κείμενο στις «κατάλληλες πολιτικές εθνικοποιήσεων του τραπεζικού συστήματος και των βασικών μοχλών άσκησης οικονομικής και δημοσιονομικής πολιτικής.»
2. Εφόσον το βασικό πρόβλημα σήμερα είναι η ρευστότητα στην οικονομία (ταυτόχρονα με τα χρόνια ελλείμματα στο εξωτερικό ισοζύγιο) η επιστροφή στο εθνικό νόμισμα δεν είναι η μόνη λύση. Υπάρχει και αυτή της εισαγωγής παράλληλου νομίσματος.
3. Θα ήθελε να ξέρει «ποια χώρα στον κόσμο εφαρμόζει σήμερατους κανόνες της Τράπεζας Διεθνών Διακανονισμών, Βασιλεία Ι και ΙΙ. Καμιά» Εάν η ερώτηση αφορά το ότι βρισκόμαστε στην Βασιλεία ΙΙΙ και όχι την Ι και ΙΙ δεν αλλάζει κάτι επί της ουσίας. Εάν η ερώτηση υποκρύπτει, όπως και το λέει ξεκάθαρα, ότι είτε δεν την εφαρμόζει καμία είτε γιατί όλα τα κράτη ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΣ ΝΟΜΙΣMΑΤΟΣ έχουν αυξήσει το δημόσιο χρέος τους (με διαφορετικές αιτίες για κάθε χώρα, δημοσιονομική για την Ελλάδα, φούσκα ακινήτων στην Ισπανία, ενυπόθηκα δάνεια στις ΗΠΑ, τράπεζες στη Ισλανδία κτλ) για να υποστηρίξουν τον τραπεζικό τομέα,είτε γιατί όντως πιστεύει ότι καμία χώρα δεν την εφαρμόζει, σας επισυνάπτω έναν πίνακα με το τι έχει συμβεί στην ΕΕ ανά χώρα με την εφαρμογή της οδηγίας 2006/48. https://www.google.gr/search ... Για το χρονοδιάγραμμα εφαρμογής δείτε http://www.bis.org/.../basel3_phase_in_arrangements.pdf Ευχαρίστως να στείλω τι συμβαίνει στις ΗΠΑ ή εάν θέλετε να ψάξω και άλλες Κεντρικές Τράπεζες. Παντού είναι το ίδιο. Η θέση του ότι δεν εφαρμόζει κανένας τους κανόνες κεφαλαιακήςεπάρκειας για εμένα είναι σοφιστεία. Σας παραπέμπω στον νόμο 3601/2007, στις δεκάδες Πράξεις Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας (http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Bank/LegalF/Acts.aspx ) μετά τις 20/8/2007 και στις εκατοντάδες υπουργικές αποφάσεις ενίσχυσης των τραπεζών με βάση τον νόμο 3723/2008 αλλά και στις συμβάσεις ομολογιακών δανείων των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων οι οποίες είναι διαθέσιμες στα site τους. Στους κανόνες της Βασιλείας ΙΙΙ δεν εμπίπτουν τα χρηματοπιστωτικά συστήματα των χωρών που δεν είναι μέλη της Τράπεζας ΔιεθνώνΔιακανονισμών, μεταξύ άλλων δηλαδή η Βόρειος Κορέα και άλλα τέτοια σύγχρονα κράτη.
4. Κατάργηση της τραπεζικής κλασματικών αποθεματικών. Θα μπορούσα να γράφω ώρες για αυτό το θέμα μια και συνδέομαι με διάφορες οργανώσεις που ζητούν την κατάργηση της έκδοσης χρήματος ως χρέους. Επί της αρχής θα αρκεστώ εδώ να πω ότι ανάπτυξη χωρίς πιστώσεις δεν υπάρχει. Είναι η επιτάχυνση/επιβράδυνση στον ρυθμό μεταβολής του χρέους, βασικά ιδιωτικού, που δημιουργεί αύξηση/μείωση στην αγοραστική δύναμη. (Steve Keen, Debunking Economics) Και είναι αυτή η μεταβολή του χρέους που όταν κατευθύνεται σε μη παραγωγικές επενδύσεις δημιουργεί φούσκες ενεργητικού (asset bubbles).(Richard Werner,New Paradigm in Macroeconomics). Για την διασφάλιση των αποταμιεύσεων και το Σχέδιο του Σικάγο πιστεύω μέσα στους επόμενους 1-2 μήνες θα καταφέρω να δημοσιεύσω ένα κείμενο με την άδεια του Michael Kumhoff και τις προτάσειςτου. (http://www.imf.org/external/pubs/ft/wp/2012/wp12202.pdf )
Εγώ πάντως για την ερώτηση τι θα κάνει με τους κανόνες κεφαλαιακής επάρκειας απάντηση δεν πήρα. Επίσης η εθνικοποίηση της (κακώς είναι ιδιωτική) Τράπεζας της Ελλάδας και η παρέμβαση στο καταστατικό της είναι μία περίπλοκη υπόθεση τις παραμέτρους της οποίας δεν τις γνωρίζει κανένας με επάρκεια. Θα αποφύγω να κάνω αστήρικτες υποθέσεις πέρα από το ότι η ίδια η BIS (σημειώνω ότι δεν είναι διακρατικός οργανισμός) δέχεται ως μέλη της Κεντρικές Τράπεζες που συμμορφώνονται με ένα πλαίσιο διατάξεων. Τα περί «έρμαιο» των ισχυρών είναι αναλύσεις που δεν με αφορούν. Για τα υπόλοιπα υποθέτω με βάση αυτά που γράφει ότι δεν θέλει να βγάλει την Ελλάδα από διεθνείς οργανισμούς, η παραμονή όμως σε αυτούς προϋποθέτει συμμαχίες που δεν τις έχει και η παγκόσμια επανάσταση των λαών αργεί ακόμη.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΑΖΑΚΗ
Προσωπικά δεν μπορώ να επαναλαμβάνω ότι έχω γράψει επί χρόνια σε κάθε μου άρθρο. Αν κάποιος θέλει να δει τις προτάσεις μου, θα πρέπει να μπει στον κόπο να διαβάσει αυτά που έχω γράψει αναλυτικά όσο κανένας.
1. Λύση για ρευστότητα με παράλληλο νόμισμα μπορεί να την προτείνει μόνο όποιος δεν έχει ιδέα από οικονομικά. Όποτε εφαρμόστηκε τόσο στην ελληνική οικονομία, όσο και παγκόσμια είχε συγκεκριμένες συνέπειες. Υπερπληθωρισμός όπως ο Γερμανικός του μεσοπολέμου, ή ο ελληνικός επί κατοχής. Τον μόνο που διευκολύνει το διπλό νόμισμα είναι τον κερδοσκόπο, τον τοκογλύφο και την βιομηχανία μαύρου χρήματος. Η λογική αυτή ενυπάρχει ήδη στη λογική τουευρώ. Πειραματόζωο για την εισαγωγή διπλού νομίσματος είναι ήδη η Κύπρος, η οποία καθώς βαθαίνει η ύφεση και η κρίση ρευστότητας προσφεύγει στην τουρκική λίρα. Είναι πολύ πιθανό να δούμε εντός του 2014 να εισάγεται ένα "μαλακότερο" ευρώ στην Κύπρο κι έτσι να επιταχύνεται το ξεπούλημα του νησιού.
2. Οι κανονισμοί της Βασιλείας αφορούν ένα τραπεζικό σύστημα που δεν είναι σε θέση να υποστηρίξει την καταθετική του βάση, αλλά επιμένει να είναι κερδοσκοπικό και τοκογλυφικό τόσο ώστε να έχει απεριόριστη δυνατότητα δανεισμού και επέκτασης σε πιστωτικά προϊόντα. Το τραπεζικό σύστημα σύστημα καθώς έχει μετεξελιχθεί σε βιομηχανία πίστης δεν μπορεί να υποστηρίξει ούτε καν τα προβλεπόμενα από τους κανονισμούς της Βασιλείας. Όταν έγραψα ότι καμιά χώρα δεν εφαρμόζει τους κανονισμούς, εννοούσα ότι δεν υπάρχει τραπεζικό σύστημα που να μπορεί να ανταποκριθεί, όσο κι αν μαγειρεύει τα λογιστικά του. Ένα τέτοιο τραπεζικό σύστημα δεν είναι βιώσιμο, ούτε μπορεί να συνεχίσει να υπάρχει με ή χωρίς Βασιλείες. Οι τράπεζες πρέπει να πάψουν να είναι βιομηχανίες πίστης και πιστωτικών προϊόντων. Και το πρώτο βήμα είναι να αφεθούν να χρεοκοπήσουν και ύστερα να ανοικοδομηθεί το τραπεζικό σύστημα σε νέα βάση. Κι επειδή αυτό δεν μπορεί να γίνει παγκόσμια, τότε οφείλει να γίνει σε επίπεδο εθνικής οικονομίας. Άλλη λύση δεν υπάρχει.
3. Όταν μιλάμε για κατάργηση της κλασματικής τραπεζικής σημαίνει ότι οι τράπεζες οφείλουν να υποστηρίζουν 100% την καταθετική τους βάση και να επεκτείνονται πιστωτικά μόνο στον βαθμό που δεν παραβιάζεται η αρχή αυτή. Αυτό εξ ορισμού λύνει το πρόβλημα της κεφαλαιακής επάρκειας μιας τράπεζας. Δεν της επιτρέπει βέβαια να επεκταθεί όπως και όσο θέλει με την παραγωγή πίστης. Όμως αυτό είναι καλό και κάτι που πρέπει να επιδιωχθεί. Θα αναγκάσει επίσης τις τράπεζες να παίξουν τον ρόλο του διαμεσολαβητή κι όχι του επενδυτή ή του δανειστή και επίσης θα πρέπει να εξαναγκαστούν τόσο σε επίπεδο επιτοκίων, όσο και σε επίπεδο τραπεζικής πρακτικής να μην λειτουργούν ως τοκογλύφοι με το μάτι στις προσημειώσεις του πελάτη τους. Τέτοιες τράπεζες μπορούν να είναι μόνο οι ειδικού σκοπού και οι συνεταιριστικές. Τις άλλες μια οικονομία που βασίζεται στην δική της παραγωγική αυτοτέλεια δεν τις χρειάζεται. Αποτελούν προϊόν και καταλύτης μιας χρηματαγοράς που σπάει τα σύνορα προς όφελος του κερδοσκόπου, του τοκογλύφου και των πολυεθνικών. Η ελληνική οικονομία οφείλει να απεξαρτηθεί απ' όλους αυτούς για να μπορέσει να ανασυγκροτηθεί παραγωγικά και να αναπτύξει έναν νέο διεθνή ρόλο με βάση τα αληθινά της παραγωγικά συγκριτικά πλεονεκτήματα κι όχι να είναι έρμαιο των αρπακτικών της διεθνούς αγοράς.
4. Η εθνικοποίηση της Τράπεζας της Ελλάδας είναι εφικτή και άμεσα εφαρμόσιμη. Υπάρχει τεράστια εμπειρία. Μέχρι κι ο Βενιζέλος στη σύνοδο αρχηγών τον Μάιο του 2012 έκανε μια συγκεκριμένη τεχνική πρόταση, την οποία θα μπορούσε κανείς να μελετήσει. Μην ξεχνάμε πώς η πρώτη ιστορικά κεντρική τράπεζα, δηλαδή η Τράπεζα της Αγγλίας, η οποία λειτούργησε κι ως νονός τηςΤράπεζας της Ελλάδος, εθνικοποιήθηκε το 1945. Η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών υπήρχε τότε, αλλά δεν υπήρξε πρόβλημα. Τα υπόλοιπα ανήκουν στη σφαίρα του θυμικού και δεν με αφορούν.
5. Κανείς δεν είπε ότι η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών είναι διακρατικός φορέας. Ούτε υποχρεώνει κανείς μια κεντρική τράπεζα να συμμετέχει σ' αυτήν. Και δεν βλέπω προσωπικά τον λόγο του γιατί θα πρέπει να συμμετάσχει η εθνικοποιημένη Τράπεζα της Ελλάδας στην ΤΔΔ που εγκαλείται για πολλά από την εποχή του μεσοπολέμου. Προσωπικά θεωρώ ότι το συγκεκριμένο ίδρυμα θα πρέπει να διαλυθεί και να δημοσιοποιηθούν τα αρχεία και οι θυρίδες της.
6. Τα υπόλοιπα περί ρυθμιστικών πλαισίων και τα υπόλοιπα με αφήνουν παγερά αδιάφορο διότι πρόκειται για δικολαβίστικες τοποθετήσεις που μαρτυρούν άγνοια.
ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΚΑΡΑΤΣΟΡΗ
Ένα γενικό σχόλιο. Προσωπικά δεν παρακολουθώ την δράση σας για να ξέρω τι έχετε πει και τι δεν έχετε πει αναλυτικά. Είδα ένα κείμενο σε μία σελίδα η οποία έχει υποθέτω σκοπό τον διάλογο και έκανα μία ερώτηση σχολιάζοντας.
1. Υπήρξαν και υπάρχουν «μη-συστημικοί» οικονομολόγοι, συνήθως αριστερών ιδεολογικών καταβολών, που προτείνουν την υιοθέτηση παράλληλου νομίσματος. Από τον Robert Owen το 1832 και τον Silvio Gesell λίγο αργότερα μέχρι τον Bernard Lietaer σήμερα. Όσο για το εάν ξέρουν οικονομικά, ειδικά ο τελευταίος είναι από τους ανθρώπους που συμμετείχαν στον σχεδιασμό των μηχανισμών που οδήγησαν στο ευρώ (ECU, ERM)-(το απόλυτο κακό δηλαδή) από την πλευρά της Κεντρικής Τράπεζας του Βελγίου και έχει εκδώσει δεκάδες βιβλία. Τα πλεονεκτήματά των παράλληλων νομισμάτων όσον αφορά την αντικυκλική τους συμπεριφορά (να καταπολεμήσει την κρίση ρευστότητας και την ύφεση) δεν τα αρνούνται ούτε καν Κεντρικές Τράπεζες οι οποίες όμως τα «πολεμούν» για λόγους που δεν έχουν καμία σχέση με όσα αναφέρετε και έχουν βασικά να κάνουν με την αμφισβήτηση του εκδοτικού προνομίου. Το πιο επιτυχημένο παράδειγμα παράλληλης κυκλοφορίας είναι αυτό του WIR στην Ελβετία, το οποίο κυκλοφορεί εσωτερικά μόνο εδώ και περίπου 80 χρόνια και καταλαμβάνει το 30% των συναλλακτικής δραστηριότητας. Απλά σημειώνω κάνοντας αντιπαράθεση στον εαυτό μου ότι είναι και αυτό ιδιωτικό και απαιτεί εξασφαλίσεις και ότι η Ελβετία έχει δικό της εθνικό νόμισμα που το εκδίδει μια joint-stock Κεντρική Τράπεζα. Όσο για τον υπερπληθωρισμό που ισχυρίζεστε ότι θα προκαλέσει σας παραθέτω τα δικά σας λόγια «το εθνικό κρατικό νόμισμα μπορεί να συνδεθεί με την απεριόριστη έκδοση χαρτονομίσματος»,δηλαδή τι ακριβώς διαφορετικό μας λέτε; Η αιτία που εγώ υποστηρίζω την κυκλοφορία παράλληλων νομισμάτων ακόμη και εάν βγούμε από το ευρώ έχει σχέση με μία ευρύτερη αντίληψη για το πώς αντιλαμβάνομαι μία παγκοσμίως αναθεωρημένη νομισματική αρχιτεκτονική η οποία συμπεριλαμβάνει:
1. ένα παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα στα πρότυπα του Keynes,
2.εθνικά ή περιφερειακά νομίσματα στα πρότυπα της Σχολής του Σικάγο της δεκαετίας του 30 (ίσως όχι 100%, αλλά σε αυτόν διαφωνούν ακόμη και κορυφαίοι υποστηρικτές αυτού που ονομάζουμε monetary reform) και
3. παράλληλα είτε διαδικτυακά είτε για τις τοπικές οικονομίες, χωρίς να έχουν το καθεστώς legal tender, γιατί δεν αποδέχομαι τα μονοπώλια και τον κεντρικό σχεδιασμό ενός «κράτους πατερούλη».
Όλα αυτά απαιτούν μία φιλοσοφική θεώρηση αλλά και ιστορική αντίληψη για την έννοια του χρήματος, που για εμένα είναι πίστη και μία μορφή κοινωνικής σχέσης, και η όποια φορτισμένη ρητορική περί πειραματόζωου και ξεπουλήματος που απευθύνεται στο θυμικό με αφήνει παγερά αδιάφορο.
2. Δεν θα διαφωνήσω ότι οι κανόνες περί κεφαλαιακής επάρκειας έχουν να κάνουν ΚΑΙ με την αδυναμία υποστήριξης της καταθετικής βάσης. Έχουν να κάνουν όμως και με κανόνες διάγνωσης και διαχείρισης του ρίσκου, με την εποπτεία του χρηματοπιστωτικού συστήματος, επηρεάζουν μία σειρά από κανόνες δημοσιότητας και διαφάνειας και πιστεύω ότι θα εξελιχθούν συμπεριλαμβάνοντας στο μέλλον αυτό που ονομάζεται quantitative lending guidance. Το ότι το τραπεζικό-χρηματοπιστωτικό σύστημα δεν είναι βιώσιμο ως έχει δεν είναι θέμα συζήτησης αλλά το να πάψει να παρέχει πιστώσεις σημαίνει ότι και οι επενδύσεις θα πρέπει, απουσίας πιστωτικής επέκτασης, να χρηματοδοτούνται από συσσωρευμένα κεφάλαια. Ο ορισμός του καπιταλισμού που με βρίσκει σύμφωνο Κε Καζάκη είναι αυτός του Schumpeter που θεωρεί καπιταλιστή αυτόν που έχει ιδέες αλλά δεν έχει κεφάλαια. Η ανάπτυξη προϋποθέτει την χορήγηση τραπεζικής πίστωσης για να χρηματοδοτηθούν αυτές οι ιδέες και να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας μέσα από επενδύσεις. Αυτά που είναι ζητούμενα λοιπόν [είναι] εάν
1. Πώς θα δημιουργείται η πίστωση από τις τράπεζες,
2. πώς διασφαλίζονται οι καταθέσεις 100%.
3. Πώς γίνεται allocation των πιστώσεων και
4. Αναδιανομής του υποκείμενου πλούτου που έχει συσσωρευτεί από την βιομηχανία πίστης όπως λέτε.
Όσον αφορά το πρώτο η λύση είναι στον δανεισμό από μία κρατική Κεντρική Τράπεζα έτσι ώστε και το κράτος να μην χάνει έσοδα από seignorage, ειδάλλως δεν έχει και νόημα η ύπαρξη Κεντρικής Τράπεζας αφού πλέον ούτε τα επιτόκια ούτε και τα ελάχιστα αποθεματικά -όπου υπάρχουν- είναι αποτελεσματικά στην διαχείριση κρίσεων. Όσον αφορά το δεύτερο η λύση είναι ο διαχωρισμός της επενδυτικής από την λιανική τραπεζική (ο διαχωρισμός μεταξύ money banks-100% εγγυημένες καταθέσεις και investment banks είναι και η αναθεωρημένη πρόταση της Σχολής του Σικάγο από τον Michael Kumhof – υποθέτω ότι γνωρίζετε ότι εργάζεται στο IMF- )και όσον αφορά το τρίτο έχει σχέση με το ρυθμιστικό πλαίσιο και τον διαχωρισμό των πιστώσεων σε αυτές που κατευθύνονται στην ανάπτυξη του ονομαστικού ΑΕΠ και σε αυτές που κατευθύνονται σε χρηματοπιστωτικά προϊόντα και δημιουργούν φούσκες ενεργητικού όταν τουλάχιστον δεν αντισταθμίζουν κίνδυνο π.χ συναλλαγματικό. Για την αναδιανομή δεν υπάρχει άλλη λύση από την φορολόγηση, ιδίως της ακίνητης περιουσίας, και φυσικά δεν εννοώ τα χαράτσια.
3. Για την κατάργηση της τραπεζικής κλασματικών αποθεματικών και το εάν οι τράπεζες πρέπει ή όχι να χορηγούν πιστώσεις σας απάντησα πιο πάνω. Δεν καταλαβαίνω τι εννοείται «να μην λειτουργούν ως τοκογλύφοι με το μάτι στις προσημειώσεις του πελάτη τους.» Να δίνουν δάνεια για αγορά παγίων χωρίς εξασφαλίσεις ακόμη και όταν η πρόσοδος από τα δάνεια δεν επαρκεί για να τα καλύψει; Πώς θα γίνει αυτό δηλαδή; Θα καταργήσουμε την ανάληψη ρίσκου και την ιδιωτική πρωτοβουλία και θα βάλουμε ένα κράτος να εγγυάται τα πάντα για τους πάντες ακόμη και στην περίπτωση της κατάργησης της τραπεζικής κλασματικών αποθεματικών; Για τον ρόλο που θα μπορούσαν να παίξουν συνεταιριστικές τράπεζες ή ειδικού σκοπού –υποθέτω ότι εννοείται τύπου ΕΤΒΑ- δεν θα μπορούσα παρά να συμφωνήσω. Απλά να σας επισημάνω ότι για το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων είχε προβλεφτεί στην οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,όπως και για άλλες κρατικές τράπεζες σε ολόκληρη την ΕΕ, η εξαίρεση τους από κανόνες κεφαλαιακής επάρκειας. Αυτό σημαίνει ότι το κράτος μας είχε στα χέρια του και το μέσο και τον τρόπο για να συμβάλει στην παραγωγική ανασυγκρότηση εδώ και πολλά χρόνια και τελικά με τον νόμο για την διάσπαση του ΤΠΔ συμπεριλήφθη ότι και αυτό εμπίπτει στους κανόνες. Δεν χρειάζεται καμία τεκμηρίωση ότι επιχειρηματίες και πολιτικοί απατεώνες ένθεν κακείθεν του πολιτικού συστήματος κατέστρεψαν την όποια δυναμική θα μπορούσε να αναπτυχθεί. Με τον όρο παραγωγική αυτοτέλεια, είτε με είτε χωρίς τράπεζες που χορηγούν με όποιον τρόπο πιστώσεις, υποθέτω εννοείται ότι η παραγωγή-παραγωγική ικανότητα να λειτουργεί από μόνη της και μην εξαρτάται από κάτι άλλο( αυτό σημαίνει αυτοτέλεια), που πάλι υποθέτω ότι εννοείται εξωτερικούς παράγοντες. Τέτοιου είδους οικονομία δεν έχει υπάρξει από την εποχή των σπηλαίων. Επίσης προσωπικά θεωρώ την παγκοσμιοποίηση ως αναπόδραστη ροπή της ιστορικής εξέλιξης η οποία τελικά έχει οδηγήσει στην απομάκρυνση από δημοκρατικές αρχές και έχει αποξενώσει τον πολίτη από την πολιτική. Αυτό είναι και το στοίχημα, πώς μπορεί να συνδυαστεί η παγκοσμιοποίηση με την δημοκρατία.
4. Θα ήθελα να μου πείτε εάν γνωρίζετε εάν έχει αποπληρωθεί το Σταθεροποιητικό & Προσφυγικό Δάνειο του 1928. Προφανώς γνωρίζετε ότι η Τράπεζα της Ελλάδας είναι αποτέλεσμα διεθνούς σύμβασης και εγώ προσωπικά δεν γνωρίζω ποιος ανέλαβε ως εγγυητής του δανείου του 1928 μετά την κατάργηση τηςΚοινωνίας των Εθνών και της International Financial Commission. Δεν διαφωνώ στην κρατικοποίηση της Τράπεζας της Ελλάδας εάν όμως την ήθελε όντως ο Βενιζέλος το ΠΑΣΟΚ δεν θα ψήφιζε την επέκταση της άδειας έως το 2050 πέρυσι. Η απόφαση της επέκτασης της άδειας πάρθηκε πέρυσι στις 24.4.2012 από την γενική συνέλευση της ΤτΕ και επικυρώθηκε με νόμο τον Δεκέμβριο. Αυτή ήταν ίσως και μία από τις αιτίες της όλης αναταραχής το 2012 μετά το PSI. Επίσης σε όλη την ελληνική blogoσφαιρα και εάν ψάξετε θα βρείτε μόνο ένα άρθρο για το συγκεκριμένο θέμα και αυτό είναι δικό μου. Στην δική μου αντίληψη η μη ανανέωση ήταν ένα διαπραγματευτικό χαρτί στα χέρια της ελληνικής κυβέρνησης και κανένα κόμμα είτε εντός είτε εκτός βουλής δεν το ανέδειξε. Μέχρι και εκείνο το σημείο, εάν και αποδυναμωμένο, υπήρχε το επιχείρημα της επιστροφής στην δραχμή. Μετά την ανανέωση όπως σας [είπα] υπάρχουν νομικές περιπλοκές που δεν τις γνωρίζω και που υποθέτω ότι έχετε ένα νομικό επιτελείο που γνωρίζει το πώς. Επίσης απλά ως σημείωση υπάρχουν 7-8 Κεντρικές Τράπεζες στον κόσμο οι οποίες είναι είτε 100% ιδιωτικές είτε έχουν ιδιώτες πλειοψηφική ή μειοψηφική συμμετοχή. (ΗΠΑ, Βέλγιο, Ελλάδα, Ελβετία,Τουρκία, Ν.Αφρική, Ιαπωνία και Ιταλία.) Το ζητούμενο πλέον δεν είναι μόνο το καθεστώς αλλά η ανεξαρτησία [των Κεντρικών Τραπεζών] η οποία έχει πάρει μεταξύ άλλων και την μορφή της απαγόρευσης πρόσβασης των κρατών στα «κεφάλαια» των Κεντρικών Τραπεζών. Ακόμη λοιπόν και εάν εθνικοποιηθεί εφόσον αλλάξει το καταστατικό της και επιτραπεί στο κράτος να νομισματοποιεί χρέος και ελλείμματα χωρίς έκδοση ομολόγων αυτό θα σημαίνει αποβολή από την BIS.
5. Εσείς μιλήσατε για διακρατικούς φορείς χωρίς να το εξειδικεύσετε. Δεκτή η παρατήρηση για την δική μου λάθος υπόθεση. Κανείς δεν υποχρεώνει κανέναν να συμμετέχει σε κανέναν οργανισμό. Η ΤΔΔ εγκαλείται πραγματικά για πολλά πράγματα και σίγουρα είναι σκοτεινός ο ρόλος της από την εποχή του μεσοπολέμου έως και την λήξη του Β’ ΠΠ. Είτε διαλυθεί είτε όχι ακόμη και εάν δεν υπήρχε θα έπρεπε να την εφεύρουμε ή να μεταφέρουμε τον ρόλο της στο ΔΝΤ που στο φινάλε έχει και μία minimum νομιμοποίηση δια της αντιπροσώπευσης. Η τελική θέση του Keynes στο Bretton Woods ήταν να μην διαλυθεί έως ότου είναι έτοιμες να αναλάβουν ρόλο το ΔΝΤ και η νυν Παγκόσμια Τράπεζα. Τελικά αποφασίστηκε με απαίτηση του White να διαλυθεί αλλά η απόφαση δεν εκτελέστηκε ποτέ και μετά το 1948 ανέλαβε κομβικό ρόλο στην ανοικοδόμηση της Ευρώπης.
6. Για εμένα είναι επικίνδυνο που σας αφήνει παγερά αδιάφορο και αυτό δεν με αφήνει παγερά αδιάφορο. Ίσως και να υποδηλώνει την δική σας άγνοια.
Κατά την διάρκεια και μετά έγιναν σχόλια τα οποία δεν τα αναπαράγω γιατί είναι πολλά. Όπου έχω βάλει αγκύλες είναι γιατί δεν υπάρχουν στο αρχικό κείμενο και η μόνη παρατήρηση είναι ότι δεν έχω βάλει παραπομπές στην δεύτερη απάντηση γιατί κατηγορήθηκα ότι λίγο πολύ κάνω εφέ. Για όσους φτάσατε μέχρι εδώ τα συμπεράσματα δικά σας.
